12/09/2017
Τι είναι, επιτέλους, η ΑΦΗΓΗΣΗ!
Βασικά στοιχεία για την αφήγηση!
Η αφήγηση είναι μια τόσο καθημερινή πράξη κι όμως μας διαφεύγει πόσο συχνά τη χρησιμοποιάμε και πόσο εύκολα τη διαχειριζόμαστε! Ας δούμε, παρακάτω, κάποια στοιχεία για την αφήγηση.
Εν τω μεταξύ, πατώντας στην εικόνα που ακολουθεί, σας σας παραπέμψει σε σχετικό αρχείο, για να το κατεβάσετε. Στο επόμενο διάστημα, θα ακολουθήσουν αναρτήσεις με φύλλα εργασίας και αφίσες, σχετικά με τη διδασκαλία της αφήγησης.
Ας δούμε κάποια βασικά στοιχεία για την ΑΦΗΓΗΣΗ!
- Η αφήγηση αποτελεί διδακτικό αντικείμενο, στα πλαίσια τόσο της ανάπτυξης προφορικού όσο και γραπτού λόγου. ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ.
- Δεν είναι «είδος κειμένου». Είναι, απλά, ένα άλλο γλωσσικό εργαλείο, που έχει ο άνθρωπος στη διάθεσή του για να πει ή να γράψει αυτό που επιθυμεί.
- Έχει κάποια «σταθερά» χαρακτηριστικά, κάποιες συμβάσεις. Οι συμβάσεις αυτές μας βοηθούν να την εντοπίζουμε στον λόγο και, φυσικά, εμάς τους εκπαιδευτικούς να τη διδάσκουμε!
- Είναι μια τόσο καθημερινή γλωσσική λειτουργία, που ο άνθρωπος τη χρησιμοποιεί από την πρώτη στιγμή που καταφέρνει να μιλήσει. Ένα δίχρονο μπορεί να μας αφηγηθεί, με το δικό του τρόπο, τι έφαγε, τι του άρεσε, τι θέλει να κάνει, κ.λπ
- Αφηγήσεις συναντάμε σε διάφορα είδη κειμένων, όπως σε παραμύθια, σε άρθρα, σε ποιήματα, σε τραγούδια, σε προσωπικά ημερολόγια, κ.ο.κ.
- Αφηγήσεις, που, πιθανόν, να αφορούν τα παιδιά της τάξης μας μπορεί να είναι οι διηγήσεις περιστατικών, περιπετειών, επεισοδίων, σκηνών από την οικογενειακή, κοινωνική και σχολική τους ζωή κ.α. Δεν αποκλείονται, βέβαια, οι αφηγήσεις με φανταστικό – επινοημένο περιεχόμενο! Δεν υποτιμάμαι ποτέ τη δύναμη της δημιουργικής γραφής!
- Μια αφήγηση μπορεί να αποτελέσει μέρος της επιχειρηματολογίας κάποιου. Μάλιστα, μπορεί να είναι και το μεγαλύτερό του επιχείρημα!
- Λέγεται ότι η συντομότερη αφήγηση, που έχει καταγραφεί, είναι εκείνη του Ιούλιου Καίσαρα με το γνωστό «ἦλθον, εἶδον, ἐνίκησα»
Στο σχολείο, το παιδί:
- Μαθαίνει τι είναι η αφήγηση, πώς λέγεται και πώς την εντοπίζουμε στον λόγο.
- Ασχολείται με την ορολογία και τη μεταγλώσσα (πώς ονομάζονται τα χαρακτηριστικά της) της αφήγησης και τη μελετά ως γλωσσική επιλογή.
- Διακρίνει τα βασικά της χαρακτηριστικά και διαβάζει πολλών ειδών αφηγήσεις.
- Ανακαλύπτει με ποιους διαφορετικούς τρόπους μπορεί να αφηγηθεί και ποια γλωσσικά μέσα έχει στη διάθεσή του για να το κάνει.
- Απολαμβάνει λογοτεχνικές αφηγήσεις και συνειδητοποιεί πώς αυτές καταφέρνουν να προκαλούν συναισθήματα στον αναγνώστη.
- Γνωρίζει ποια «κόλπα» και ποιες τεχνικές χρησιμοποιούν διάφοροι συγγραφείς και πώς να τα χρησιμοποιεί και στις δικιές του αφηγήσεις.
- Γράφει κείμενα, χρησιμοποιώντας την αφήγηση
- Μαθαίνει να χρησιμοποιεί «εργαλεία» και τεχνικές, για να προετοιμάζεται όταν θα αφηγηθεί προφορικά ή γραπτώς.
Χαρακτηριστικά – Συμβάσεις της ΑΦΗΓΗΣΗΣ
- Σκοπός της αφήγησης είναι να πει μια πραγματική ή φανταστική ιστορία, να παραθέσει μια σειρά γεγονότων.
- Υπάρχει αφηγητής (αυτός που «λέει» την ιστορία)
- Υπάρχει αποδέκτης/αναγνώστης/ακροατής της ιστορίας
- Έχει αρχή, μέση και τέλος (Δεν τοποθετούνται στο χαρτί κατ’ ανάγκη με αυτή τη σειρά!)
- Είναι τοποθετημένη σε κάποιο σκηνικό – χώρος
- Είναι τοποθετημένη σε κάποιο «χρόνο»
- Υπάρχουν χαρακτήρες, συμμετέχοντες, «ήρωες» (πρωτεύοντες – δευτερεύοντες – μπορεί να είναι μόνο ένας!)
- Υπάρχει μια «προβληματική / αντισυμβατική για το κείμενο» κατάσταση, μια κατάσταση που «έρχεται να διαταράξει» την ισορροπία, που ανατρέπει τις υπάρχουσες συνθήκες
- Σε κάποια στιγμής έρχεται η λύση!
- Υπάρχει φινάλε (επίλογος – επιμύθιο)
Γλωσσικά στοιχεία που, συνήθως, συναντάμε σε μια ΑΦΗΓΗΣΗ
- Ρήματα δράσης
- Ρήματα έκφρασης συναισθημάτων και σκέψης
- Χρονικοί σύνδεσμοι, χρονικά επιρρήματα, χρονικές προτάσεις
- Ευθύς και πλάγιος λόγος (τεχνικές διαλόγου και εσωτερικού μονολόγου )
- Ρήματα σε αόριστο ή ιστορικό ενεστώτα
- Περιγραφές ηρώων, τοπίων, χώρων, σκηνικών. (Εδώ βλέπουμε πώς μια λειτουργία εγκιβωτίζεται, χρησιμοποιείται μέσα σε μια άλλη. Η περιγραφή έχει, φυσικά, τις δικές της συμβάσεις!)
- κ.ά.
Σχετικοί σύνδεσμοι:
